*****خودشناسي

دعاي عرفه امام حسين عليه السلام پر از آموزه هاي خودشناسي است كه نقش بسزايي در تربيت انسان دارد.كلاس درس عرفه ي حسين تمام نسلهاي بشري را براي خودشناسي و خداشناسي آماده مي كند. معلم بشريت در بندهايي از اين دعااز جمله: وَعَلائِقِ مَجارى نُورِ بَصَرى وَاَساريرِ صَفْحَهِ جَبينى وَخُرْقِ مَسارِبِ نَفْسى وَخَذاريفِ مارِنِ عِرْنينى وَمَسارِبِ سِماخِ سَمْعى وَما ضُمَّتْ وَاَطْبَقَتْ عَلَيْهِ شَفَتاىَ وَحَرَکاتِ لَفْظِ لِسانى وَمَغْرَزِحَنَکِ فَمى وَفَکّى وَمَنابِتِ اَضْراسى وَمَساغِ مَطْعَمى وَمَشْرَبى و حمالَهِ اُمِّ رَاسى وَبُلُوعِ فارِغِ حَباَّئِلِ عُنُقى وَمَا اشْتَمَلَ عَليْهِ تامُورُصَدْرى وَحمائِلِ حَبْلِ وَتينى وَ نِياطِ حِجابِ قَلْبى وَ افْلاذِ حَواشى کَبِدى وَما حَوَتْهُ شَراسيفُ اَضْلاعى وَحقاقُ مَفاصِلى وَقَبضُ عَوامِلى وَاَطرافُِ اَنامِلى وَلَحْمى وَدَمى وَشَعْرى وَبَشَرى وَعَصَبى وَقَصَبى وَعِظامى وَمُخّى وَعُرُوقى وَجَميعُِ جَوارِحى… چه زيبا و پرمعنا كلام مي گويد و خلقت بشر را چه زيبا به تصوير مي كشد.

به گفته ي محققان خودشناسی خلقتی، شناخت استعدادهای به کار رفته در آفرینش انسان و کیفیّت تکوین اوست.‌ شناخت مراحل تکوینی بُعد مادی انسان، دیدگاه انسان را نسبت به خود متحوّل می کند. آگاهی انسان از وضعیت ابتدایی اش او را واقع بین و دیدگاه او را معقول می کند و وی را از غرور و تکبّر و خود بزرگ بینی باز می دارد (عليرضا، اعرافي و ديگران، اهداف تربيت از ديدگاه اسلام، صص112- 111)